โดย คุณชัยนันท์ สุขสมิทธิ์

ทำอย่างไร ให้ผู้ป่วยกลับบ้านและฟื้นตัวได้เร็ว

ผู้ป่วยเมื่อได้รับการรักษาจากแพทย์ในโรงพยาบาลแล้ว กลับมาพักฟื้นที่บ้านจะฟื้นตัวเป็นปกติได้เร็ว เมื่อผู้ป่วยได้รับอาหารที่มีสารอาหารครบและเหมาะสำหรับผู้ป่วยนั้นๆ รวมถึงได้รับกำลังใจที่ดี เมื่อมีสองอย่างนี้ ผู้ป่วยระยะพักฟื้นจะสามารถกลับคืนสภาพปกติได้อย่างรวดเร็ว

ทำไมการได้สารอาหารครบ ทำให้ผู้ป่วยระยะพักฟื้นเป็นปกติได้อย่างรวดเร็ว

โดยปกติแล้วจะพบว่าผู้ป่วยมักมีภาวะของการขาดสารอาหารมากกว่าปกติเนื่องจากอาการเจ็บป่วย และสุขภาพที่ไม่แข็งแรง ทำให้เกิดการเบื่ออาหาร รับประทานอาหารได้น้อย แต่สภาพของร่างกายยังต้องใช้พลังงานเป็นปกติหรือบางครั้งอาจมากกว่าปกติด้วยซ้ำไป เพื่อซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอของอวัยวะหรือระบบของร่างกายขณะนั้น

อาหารที่รับประทานทุกวัน ได้รับสารอาหารครบเช่นเดียวกับ อาหารทางการแพทย์หรือไม่ และ ทุกคนสามารถเตรียมอาหารทางการแพทย์เองได้หรือไม่ อาหารที่เรารับประทานทุกวัน ไม่ว่าจะเพื่อความพึงพอใจในการได้รับรสชาติ กลิ่นเนื้อสัมผัส หรือจากการเคี้ยวนั้น จะมีองค์ประกอบของสารอาหารจำพวก  แป้ง โปรตีน ไขมัน วิตามิน และ เกลือแร่ แตกต่างกันไปแล้วแต่ประเภทของอาหาร ซึ่งจะสามารถประมาณการณ์ได้ว่าเราได้รับอาหารจากธรรมชาติที่มีสารอาหารเหล่านั้นแตกต่างกันในแต่ละมื้ออาหาร และเป็นที่แน่นอนว่าการกระจายตัวของสารอาหาร อาจไม่ได้สัดส่วนที่เหมาะสมต่อสมดุลการใช้พลังงานเพื่อการดำรงชีวิต เช่นบางครั้งก็จะได้รับไขมันมาก/น้อย เกินไป หรือ แป้งมาก/น้อย เกินไป หรือ โปรตีนมาก/น้อยเกินไป สำหรับอาหารทางการแพทย์ จะประกอบด้วยสารอาหารจำพวก แป้ง โปรตีน ไขมัน วิตามิน และเกลือแร่ครบถ้วนและสัดส่วนของสารอาหารทั้งหลายในอาหารทางการแพทย์แต่ละชนิดนั้นจะมีความแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับความจำเป็นต่อการใช้พลังงานในภาวะของร่างกายของผู้ป่วยนั้นๆ เช่น ผู้ป่วยเบาหวานจำเป็นต้องได้รับสารอาหารที่ต้องควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด จึงต้องมีการคัดสรรชนิดของแป้งที่ใช้ หรือผู้ป่วยโรคไตที่จำเป็นต้องควบคุมปริมาณน้ำที่ผู้ป่วยจะได้รับในแต่ละวัน  รวมทั้งโซเดียมและเกลือแร่อื่น นอกจากนี้ผู้ป่วยยังต้องได้รับอาหารที่มีพลังงานเพียงพอ เพื่อให้สามารถดำรงชีวิตหรือฟื้นตัวจากการเจ็บป่วยได้ทุกคนสามารถเตรียมอาหารทางการแพทย์ได้ด้วยตัวเองหรือไม่

ญาติหรือผู้ดูแลผู้ป่วยสามารถเตรียมอาหารให้เหมาะสมกับผู้ป่วยนั้นๆได้ แต่ต้องปฏิบัติตามคำแนะนำของนักกำหนดอาหาร นักโภชนาการ แพทย์ หรือพยาบาล เนื่องจากผู้เชี่ยวชาญสามารถจะกำหนดได้ว่าผู้ป่วยควรได้รับพลังงานและสารอาหารในปริมาณเท่าใดและในอาหารธรรมชาตินั้นจะมีสารอาหารอะไรเป็นองค์ประกอบบ้าง  ทำให้เมื่อคำนวณแล้วจะได้เมนูอาหารที่ทำให้อาหารที่เตรียมนั้นมีสารอาหารครบถ้วนตามความต้องการของผู้ป่วยนั้นๆ ที่สำคัญการจัดเตรียมอาหารจากธรรมชาติตามสูตรที่ได้จากการแนะนำ ญาติผู้ป่วยจะต้องคำนึงถึงสุขลักษณะในทุกขั้นตอน ตั้งแต่วิธีการเตรียม วิธีการผสม วิธีการทำความสะอาดเครื่องมือ เครื่องใช้ก่อน ระหว่างและหลังการประกอบอาหาร รวมถึงการเก็บรักษา เพื่อให้อาหารที่เตรียมนั้นมีคุณภาพเช่นเดียวกับอาหารทางการแพทย์ในท้องตลาด

ข้อควรคำนึง การเตรียมอาหารสำหรับผู้ป่วยโดยใช้อาหารปกติจากธรรมชาตินั้น อาจมีข้อยุ่งยาก บางประการในการเตรียม ในการให้กับผู้ป่วย / ผู้พักฟื้น เนื่องจากอาหารที่ได้จะมีความหนืด ความข้น ทำให้การให้กับผู้ป่วยเป็นไปได้ยากมากขึ้นและ อายุการเก็บก็ไม่นาน

ข้อแนะนำ ญาติหรือผู้ดูแลผู้ป่วยควรปรึกษาผู้รู้เรื่องส่วนประกอบที่อาจนำมาใช้ในการผสมอาหาร เนื่องจากปัจจุบันมีเทคโนโลยีที่สามารถพัฒนาอาหารจากธรรมชาติ ไม่ว่าจะเป็นแป้ง เนื้อสัตว์ ให้เป็นส่วนประกอบที่ใช้ได้ง่ายขึ้น เช่น มอลโตเด็กซ์ตริน (จากแป้ง) โปรตีนจากนม ถั่ว หรือ ไก่ (ทดแทนโปรตีนจากเนื้อสัตว์) ทำให้ลดปัญหาความหนืดความข้น ของอาหารที่เตรียม ใช้งานได้ง่ายขึ้น และ สามารถควบคุมปริมาณตามคำแนะนำเพื่อให้ผู้ป่วย / ผู้พักฟื้น ได้รับสารอาหารครบถ้วนตามความต้องการ